Co warto wiedzieć o zbieżności kół?

            W każdym samochodzie wartości takich parametrów jak zbieżność kół, kąt ich pochylenia oraz kąt wyprzedzenia zwrotnicy powinny znajdować się w zakresie ustalonym przez producenta. Otrzymuje się wówczas kompromis między stabilnością przy jeździe na wprost, precyzją

w zakrętach, zużyciem paliwa i opon itp.

Gdy poszczególne parametry przekraczają dopuszczalne normy, konieczna jest regulacja lub wymiana elementów odpowiedzialnych za wadliwe ustawienia.

Źle ustawiona zbieżność kół może być szczególnie niebezpieczna podczas jazdy przy niekorzystnych warunkach drogowych np. mokrej lub ośnieżonej jezdni. Wówczas przy źle ustawionej geometrii kół bardzo szybko możemy stracić kontrolę nad pojazdem i znaleźć się poza wyznaczonym pasem ruchu

lub nawet doprowadzić do tragicznego w skutkach wypadku.

            Nieprawidłowości w ustawieniach mogą mieć wiele przyczyn.

Niekiedy to objaw naturalnego zużycia eksploatacyjnego elementów zawieszenia i układu kierowniczego, które następuje wskutek normalnej codziennej jazdy, a niekiedy jest skutkiem jazdy po naszych dziurawych drogach, gdzie w okresie zimowym nie trudno wpaść w  zakamuflowaną

pod kałużą wody dziurę w jezdni, czy stracić przyczepność na ośnieżonym

lub oblodzonym zakręcie, uderzając  lekko kołem w krawężnik.

Wówczas często dochodzi do mechanicznego odkształcenia się elementów zawieszenia

lub układu kierowniczego, co w konsekwencji powoduje zmianę parametrów geometrii i znaczące pogorszenie trakcji auta. Brak prawidłowo ustawionej geometrii może skutkować także uszkodzeniem niektórych elementów zawieszenia i układu kierowniczego, gdyż przy mocno rozregulowanych parametrach geometrii dochodzi do naprężeń w zawieszeniu

i przyśpieszonego zużycia elementów zawieszenia i układu kierowniczego,

a każdy z powyższych elementów w aucie ma wpływ na działanie i żywotność pozostałych elementów zawieszenia.

Pewnie wszyscy z Was słyszeli kiedyś pojęcie zbieżność kół lub geometria, jednak niewielu kierowców zdaje sobie sprawę, co tak naprawdę ono oznacza. Punktem wyjścia do zrozumienia tego terminu jest uświadomienie sobie, jak ustawione są koła w samochodzie. Podstawowymi parametrami ustawienia kół w aucie są: zbieżność kół, kąt ich pochylenia, kąt pochylenia osi sworznia zwrotnicy, a także kąt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy.

Poniżej postaram się wyjaśnić z jakimi parametrami mamy do czynienia

w aucie i za co on odpowiada.

Zbieżność kół najprościej mówiąc, jest to wartość określająca położenie kół jednej osi przednich lub tylnych względem siebie. Jeżeli koła na osi schodzą się do siebie przodem, wówczas mówimy, że wartości zbieżności

są dodatnie.

Jeśli natomiast koła skierowane są na zewnątrz, wówczas wartości te

są ujemne. Ten parametr jest najważniejszym i najbardziej wyczuwalnym

w trakcie jazdy.

Jeżeli nie mamy prawidłowo ustawionej zbieżności

na przedniej lub tylnej osi auto nie ma prawa się dobrze prowadzić

a na zakrętach dochodzi do zarzucania tyłu (nadsterowności)

lub nurkowania

i płożenia przodu (podsterowności), a przy większych prędkościach autostradowych mamy trudności z utrzymaniem kierunku jazdy i dochodzi do tzw. pływania na drodze. Auta osobowe mają regulację zbieżność kół

na przedniej osi, przy czym większe lub bardziej luksusowe mają regulowaną także tylną oś. Ustawienie parametrów zbieżności powinno być ustawiane dokładnie według wartości zadanych przez producenta.

W przypadku gdy po pomiarze w aucie zachodzi potrzeba regulacji nie tylko zbieżności kół, ale także pozostałych parametrów zawieszenia, a w danym modelu auta producent przewidział taką regulację, mówimy wówczas

o ustawieniu geometrii kół.

Kąt pochylenia (lub nachylenia) kół.

Patrząc na pojazd z przodu lub z tyłu, jest to kąt zawarty między pionem

a płaszczyzną koła. Jeżeli koło pochylone jest na zewnątrz, wtedy mówimy

o dodatnim kącie pochylenia.  Z kolei, gdy koło pochylone jest do wewnątrz, wówczas mamy do czynienia z kątem ujemnym. Najczęściej kąty pochylenia w kołach ustawiane są w okolicy 0,5° na - względem pionu.

Dzięki temu na łuku drogi lub ostrym zakręcie koło dociążone

na zewnętrznej stronie ma lepszą przyczepność i styka się w 100 %

z podłożem. Nie w każdym aucie przewidziana jest regulacja kątów kół. Bywa, że w pojeździe producent nie przewidział takiej regulacji,

a mimo to parametr odstaje od przewidzianej normy.

Wówczas można odrobinę skorygować ustawienie wykorzystując do tego luzy montażowe na otworach trzymających elementy zawieszenia.

W kątach pochylenia koła najważniejsze jest to, by na tej samej osi prawa

i lewa strona miała możliwie zbliżone do siebie parametry.

Kąt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy.

Patrząc na auto z boku, jest to kąt zawarty pomiędzy osią sworznia zwrotnicy a prostą pionową koła, co widać na umieszczonym wyżej schemacie.

Jeśli punkt przecięcia osi sworznia zwrotnicy z podłożem wyprzedza punkt styku opony z podłożem, to kąt ten ma wartość dodatnią i jest to tak zwane wyprzedzenie.

W przypadku przeciwnym kąt jest ujemny i określa się go mianem opóźnienia osi sworznia zwrotnicy.

W przypadku dużych różnic kąta osi zwrotnicy na przedniej osi mimo prawidłowego ustawienia zbieżności i kątów pochylenia kół, może dochodzić do uciekania kierownicy lub ściągania auta, gdy puścimy koło kierownicy

w trakcie jazdy.

Najczęściej nie można regulować tego parametru w zawieszeniu,

a jego odstępstwa od normy są ofiarą stanu naszych dróg ale mogą również wskazywać na powypadkową przeszłość auta.

Na szczęście wszystko wraca do normy, gdy wymienimy skrzywione elementy zawieszenia jak wahacze.

Podsumowując najważniejsza jest zbieżność i kąt pochylenia kół przednich, gdyż na naszych drogach one właśnie najczęściej ulegają rozregulowaniu.

To zazwyczaj przód samochodu jest znacznie cięższy niż tył,

co powoduje że na każdy element zawieszenia i układu kierowniczego działają dużo większe siły niż na tylnej osi.

Dla przykładu - gdy wpadniemy w dziurę w trakcie hamowania, wówczas wskutek „nurkowania” przodu auta,

a przez to przesunięcia środka ciężkości do przodu, podwajamy siły

i przeciążania działające na zawieszenie przednie.

Dlatego należy pamiętać, by nie hamować do końca aż wpadniemy w dziurę a gdy wiemy, że nie unikniemy przeszkody lub krawężnika.

Wówczas dobrze jest całkiem zdjąć nogę

z hamulca, a po przejechaniu przez dziurę kontynuować ewentualne hamowanie gdy jest ono konieczne.

KIEDY SPRAWDZAĆ GEOMETRIĘ

Kontrola i ewentualna korekta ustawień zawieszenia powinny

być wykonywane, gdy zaobserwujemy jeden z poniższych objawów

lub zajdzie jedna z tych sytuacji:

- gdy opony zużywają się nierównomiernie

- po wjechaniu w dużą dziurę, uderzeniu kołem w przeszkodę

- gdy samochód ściąga w czasie jazdy

- jeśli przy jeździe na wprost kierownica jest przekrzywiona

- gdy auto prowadzi się niestabilnie

- po demontażu elementów lub wymianie jakiegokolwiek elementu zawieszenia i układu         kierowniczego

- profilaktycznie co najmniej raz w roku lub w przypadku intensywnego używania auta w trudniejszych miejskich warunkach nawet 2 razy w roku.

            Także po kupnie używanego samochodu, jedną z pierwszych czynności obok wymiany oleju, powinno być właśnie udanie się do stacji diagnostycznej, lub dobrego warsztatu samochodowego,

aby tam sprawdzono całe zawieszenie wraz hamulcami,

układem kierowniczym

i amortyzującym i w razie potrzeby ustawiono geometrię kół.

Większość aut małych i kompaktowych ma regulację tylko przedniej osi.

W Autach klasy średniej i premium, oraz auta sportowych można spotkać pełną regulację

przedniej i tylnej osi ( 4 parametry ) choć nie jest to regułą.

Natomiast zazwyczaj zdarza się że w aucie w którym występuje kilka parametrów które można regulować regulacji wymaga tylko przednia osi.

Co warto wiedzieć o olejach i ich wymianie

Elementem który bezpośrednio wpływa na żywotność silnika jest częstotliwość i jakość wymiany oleju i filtrów.

Pomimo iż wielu producentów aut zawzięcie twierdzi iż ich silniki zalane olejem LONG LIFE mogą przejechać od wymiany do wymiany nawet 40 000 km powoduje to że po 2, 3 wymianie oleju czyli przebiegu 80 000 - 120 000 km silnik zaczyna mieć wyraźne zużycie objawiające się głośniejsza pracą, nadmiernym zużyciem oleju i co gorsza metalicznymi opiłkami które pojawiają się na dnie misy olejowej.

Opina w śród użytkowników aut mówiąca o tym iż dzisiejsze silniki są znacznie mniej żywotne od starszych konstrukcji ma bezpośredni związek z interwałami olejowymi.

Zdarzają  się nowoczesne benzynowe małolitrażowe silniki o dość dużych mocach, które robią naprawdę imponujące przebiegi dzięki częstszym wymianom

oleju nie przekraczającym 20 000 km. Natomiast w silnikach wysokoprężnych maksymalny okres pomiędzy wymianami nie powinny przekraczać 15 000 km.

Dla starszych silników o przebiegach przekraczających 200 000 km zaleca

się skrócić te interwały o 5 000 km czyli dla silników benzynowych max 15 000 km, a dla silników wysokoprężnych 10 000 km.

Zalecane oleje w naszej firmie to oleje MOTUL.

Są to najlepsze oleje dostępnymi na rynku, a które codzienne testy przechodzą

w motosporcie gdzie nie mają sprzyjających warunków pracy, pomimo tego dają rade i zabezpieczają silnik przed zatarciem nawet w tak skrajnych warunkach.

W przypadku Automatycznych Skrzyń Biegów sprawa wygląda następująco.

Wymiana oleju w automatycznej skrzyni biegów zalecana

jest

w okresach nie dłuższych niż:

co 60000 km / 3 lata dla skrzyń biegów klasycznych i DSG.

co 30000 km / 3 lata dla skrzyń bezstopniowych CVT

Przeciąganie interwału wymiany oleju powoduje bezpowrotne zużycie elementów w skrzyni biegów, co objawią się poszarpywaniem przy zmianie biegów lub przeciąganiem obrotów na których skrzynia zmienia biegi.

Zdarza się że wielu producentów zaleca wymianę oleju w skrzyniach nawet co 100-120 tyś km, niestety po takim okresie elementy

w skrzyni biegów mogą być mocno zużyte i będziemy czuć w trakcie zmiany biegów poszarpywanie zwłaszcza na zimnym oleju.

Niestety w wielu przypadkach wymiana oleju po takim okresie

nie zawsze przywraca pełną sprawność skrzyni biegów.